Cytrynian klomifenu

Klomifen jest antagonistą receptora estrogenowego w podwzgórzu - blokuje receptor, znosząc wpływ estrogenów na podwzgórze. Między podwzgórzem a jajnikiem istnieje ujemne sprzężenie zwrotne, podobnie, jak między przysadką a jajnikiem. Zablokowanie receptora estrogenowego w podwzgórzu powoduje więc wzmożone, pulsacyjne uwalnianie gonadoliberyny (Gn - RH), pobudzenie przysadki mózgowej do produkcji gonadotropin i w rezultacie - owulację.

Klomifen stosowany jest w zaburzeniach cyklu spowodowanych różnymi przyczynami; jest skuteczny w dysfunkcjach podwzgórza, przysadki, hiperprolaktynemii, zespole jajników policystycznych, we wszystkich przypadkach, kiedy nie ma owulacji lub występuje ona rzadko, a nie ma niewydolności jajników.

Komifen, jako antyestrogen ma też pewne niekorzystne działanie na jajowody, śluzówkę macicy, szyjkę macicy, dlatego powinien być stosowany w najmniejszej skutecznej dawce, wystarczającej do wywołania owulacji.

Przed leczeniem klomifenem należy upewnić się, czy nie doszło do poczęcia; wykluczyć niewydolność jajników, guzy przysadki, nadnerczy lub jajnika, choroby nadnerczy i tarczycy oraz wszelkie przeciwskazania do zajścia w ciążę.

Leczenie należy monitorować poprzez systematyczne mierzenie temperatury podstawowej i ustalanie na podstawie jej wykresu, czy występuje owulacja oraz częste wykonywanie badań USG, dokładnie według wskazań lekarza.

Stymulacja owulacji możliwa jest też przy zastosowaniu gonadotropin - folikulostymuliny i lutropiny.

Gonadotropiny pozbawione są niekorzystnego działania na jajowody i macicę, są też bardziej skuteczne, ale częściej powodują wystąpienie ciężkich powikłań.

Gonadoliberyna jest równie skuteczna jak gonadoropiny, rzadziej niż one prowadzi do powikłań, jednak zastosowanie jej jest kłopotliwe, gdyż konieczne jest podawanie jej w pompie pulsacyjnej.

Powikłaniem stymulacji owulacji może być zespół hiperstymulacji jajników, stanowiący zagrożenie życia. Wyjątkowo rzadko występuje przy zastosowaniu klomifenu, natomiast znacznie częściej, jeżeli wybrano gonadotropiny.

Wybór właściwego leczenia należy do lekarza prowadzącego.